Muszyński Józef Jan Kanty (1750–1793), teolog, prawnik, profesor Szkoły Głównej Koronnej. Wg Uruskiego był h. Łodzia, sam zaś M. czasem dopisywał przy nazwisku «Leszczyk». Był synem Kaspra; ur. w woj. krakowskim. Immatrykulowany w Uniw. Krak. w r. 1759, bakalaureat uzyskał w r. 1764, a w trzy lata później (23 I 1767) magisterium sztuk wyzwolonych. W l. 1769–73 uczył retoryki w Kolegium Lubrańskiego w Poznaniu, był m. in. ulubionym nauczycielem Jana Śniadeckiego. Z jego też namowy J. Śniadecki udał się na studia do Krakowa i przygotował mowę łacińską (poprawioną przez M-ego), którą wygłosił w dniu immatrykulacji w Uniw. Krak. (1771). W r. 1774 powrócił M. do Krakowa, gdzie w Szkołach Nowodworskich nauczał poetyki i retoryki (do r. 1778/9). Tutaj, z okazji publicznych popisów uczniów, przygotowywał im mowy łacińskie (wygłoszone m. in. przez M. Wytyszkiewicza, 1776, J. Dobrzańskiego, 1776, J. Mężeńskiego, 1777, i ogłoszone następnie drukiem), w których zadeklarował się jako zwolennik nauczania publicznego w duchu patriotycznym. Prócz kazań i mów okolicznościowych M. był autorem Rozmów młodych Polaków… z historyi polityczney dawney i teraźniejszey… (Kr. 1776), które dedykował Michałowi Poniatowskiemu. Był kanonikiem kolegiaty Wszystkich Świętych w Krakowie i miał kanonię warszawską. W r. 1777 został M. powołany do Kolegium Mniejszego, jednakże jako zwolennik reformy Kołłątajowskiej nie przeprowadził inkorporacji, oczekując na dalsze polecenia Kołłątaja. W r. 1781 (23 VI) uzyskał doktorat teologii, zaś od r. akad. 1782/3 Kołłątaj powierzył mu, z powodu braku odpowiedniejszego kandydata, wykłady z historii literatury polskiej i łacińskiej oraz wystarał się o patent na wiceprofesora w Kolegium Moralnym, który M. otrzymał 23 V 1784. Jednak przewidzianej przysięgi inkorporacyjnej nie złożył «wyszedłszy z Rady dla zapadnięcia na siłach» i uczynił to dopiero 28 X 1786. Wykłady M-ego z historii literatury ku niezadowoleniu Kołłątaja ograniczały się do podawania słuchaczom «suchych i nudnych perceptów», sam zaś M. zdawał sobie sprawę z niedociągnięć swej pracy i zniechęcony niskim wynagrodzeniem, starał się kilkakrotnie uwolnić od nałożonych obowiązków; ostatecznie 20 VI 1786, nie doczekawszy się wypłaty zaległych poborów, zrezygnował z zajmowanego stanowiska. W r. 1787 M. został prefektem bursy chirurgów, bardzo źle uposażonej, w związku z czym uczniowie bursy w r. 1789 wystąpili ze skargą do Szkoły Głównej, zarzucając M-emu, że ich głodzi. M. z początkiem 1790 r. zrezygnował ze stanowiska prefekta.
Wyczekując na intratniejsze stanowiska w Uniwersytecie, uzyskał M. ok. r. 1789 doktorat praw i w t.r. (19 XI) został prefektem Seminarium Akademicko-Diecezjalnego, gdzie jako wiceprofesor wykładał teologię dogmatyczną, a po śmierci Józefa Tomasza Szabla uzyskał (1790) katedrę «wyroków wiary». Z ramienia Szkoły Głównej był też w l. 1788–9 generalnym wizytatorem szkół. W początkach Sejmu Czteroletniego M. należał do wydelegowanych przez Szkołę Główną profesorów, którzy opracowali projekt dotyczący zabezpieczenia praw i przywilejów Akad. Krak. Jednakże rektor Feliks Oraczewski sprzeciwił się przedłożeniu tego projektu sejmowi (kwiecień 1789) i polecił go na nowo przedyskutować. W r. 1789 M. podpisał zredagowaną przez Jana Śniadeckiego «skargę profesorów» na rektora Oraczewskiego, skierowaną do Komisji Edukacji Narodowej. Władze uniwersyteckie wysuwały M-ego na intratne beneficja kościelne, m. in. na kantorię kolegiaty Wszystkich Świętych (13 XII 1784), probostwo kościoła Św. Szczepana (15 XII 1789), a w r. 1790 (5 VI) na probostwo Św. Piotra i Pawła w Krakowie. Rekompensata u schyłku życia nie zadowoliła M-ego; pełen żalu do władz Szkoły Głównej i animozji do współkolegów, prowadził ostre spory, w szczególności z Marcinem Fijałkowskim, następcą swoim na katedrze historii literatury, któremu odmawiał zarówno kompetencji merytorycznych, jak i pedagogicznych. Zmarł M. w Warszawie 17 VIII 1793.
M. bywa niekiedy mylony z Józefem Muszyńskim, w l. 1740–58 profesorem Akademii Zamojskiej.
Estreicher, (pomylony z Józefem Muszyńskim, profesorem Akademii Zamojskiej); Historia nauki polskiej, Wr. 1974 VI; Uruski; – Barycz H., Historia Szkół Nowodworskich od założenia do reformy Kołłątaja, Kr. 1939–47 I; Chamcówna M., Dyskusja nad katedrą literatury w Szkole Głównej Koronnej, „Pam. Liter.” R. 41: 1950 s. 993 i passim; taż, Uniwersytet Jagielloński w dobie Komisji Edukacji Narodowej. Szkoła Główna Koronna w latach 1786–1795, Wr. 1959; taż, Uniwersytet Jagielloński w dobie Komisji Edukacji Narodowej. Szkoła Główna Koronna w okresie wizyty i rektoratu Hugona Kołłątaja w l. 1777–1786, Wr. 1957; Pohoska H., Wizytatorowie generalni Komisji Edukacji Narodowej, L. 1957 s. 75 i passim; Skorzepianka M., Feliks Oraczewski, Kr. 1935, Bibl. Krak., nr 84; Szumowski W., Krakowska Szkoła Lekarska po reformach Kołłątaja, Kr. 1929, tamże nr 67; – Album stud. Univ. Crac., V 126; Kołłątaj H., Raporty o wizycie i reformie Akademii Krakowskiej, Wr. 1967; Korespondencja Jana Śniadeckiego. Listy z Krakowa, T. I: 1780–1787, Kr. 1932, T. II: 1787–1807, Wr. 1954; Protokoły posiedzeń Komisji Edukacji Narodowej 1786–1794, Wr. 1969; Statuta nec non liber promotionum, s. 418, 420; – Arch. UJ: rkp. 3, 4, 5, 6, 7, 8, 24, 25, 26, 27; B. Jag.: rkp. 5359 t. VIII.
Andrzej K. Banach